انواع محلول های ضدعفونی کننده در بیمارستان

طبق آمارهای آژانس تحقیقات و کیفیت سلامت، عفونت‌ها شایع‌ترین مشکل در بین افراد تحت درمان در بیمارستان‌ها هستند. به گفته برخی از متخصصان  15 تا 20 درصد عفونت‌های بیمارستانی در هوا معلقند. با توجه به این موضوع و خطر بالای عفونت‌ها و ویروس‌ها برای بیماران همه بیمارستان‌ها باید به فکر کنترل و مهار این عفونت‌ها از طریق محلول های ضدعفونی کننده باشند.

به نظر شما، با وجود پیشرفت علم و خطر بالای عفونت‌ها، استفاده از محلول های ضدعفونی کننده در بیمارستان‌ها باید به شکل قبل باشد؟ آیا می‌توان مواد جدیدتری برای مقابله با شیوع بیماری‌های عفونی در بیمارستان‌ها، پیدا کرد؟

استفاده از محلول‌های ضدعفونی کننده، در این روزهای کرونایی، جزء جدانشدنی زندگی انسان امروزی شده ‌است. حال اگر بحث استفاده از محلول ضدعفونی کننده در بیمارستان‌ به میان بیاید نیز باید به صورتی جدی‌تر دست به انتخاب زد. چون بیمارستان محلی حساس و حیاتی برای انواع بیماران با بیماری‌ها و امراض گوناگون آن‌ها است. بیماری‌هایی که ممکن است واگیر داشته باشند و یا نسبت به میکروب‌ها مقاومت کمی داشته باشند. مکان‌هایی در بیمارستان‌ها نیز مثل اتاق عمل، ICU، CCU که جز بخش مراقبت‌های ویژه قرار دارند و باید نسبت به دیگر فضاهای بیمارستانی از ایمنی و ضدعفونی بیشتری برخوردار باشند.

در این مقاله، به معرفی انواع محلول‌ های ضدعفونی کننده در بیمارستان، بهترین و جدیدترین آن‌ها و کاربرد هریک پرداخته می‌شود. 

انواع مواد گندزدا در بیمارستان

گندزداها موادی هستند که بر روی سطوح بی‌جان و برای نابودی عوامل بیماری‌زا استفاده می‌شوند. گندزداها سبب استریل شدن شی نمی‌شوند و نمی‌توان گفت همه میکروب‌ها را نابود می‌کنند. گندزداها به دو دسته تقسیم می‌شوند:

1. فیزیكی: حرارت، استفاده از سرما، خشک کردن، پرتودهی یا اشعه دادن
2. شیمیایی: آلدهید، فرمالدهید، استریلیزه کننده های شیمیایی گازی شكل، اسیدها، الكل ها، فنول و مشتقات آن

پس از بیان کاربرد گندزداها، در ادامه به معرفی برخی از انواع گندزداهای معروف و پرکاربرد در بیمارستان ها پرداخته می‌شود:

1. استرانیوس: گندزدایی ابزار مقاوم به حرارت الرنگوسكوپسور
2. فانیوس: گندزدایی سطوح وکف
3. 50AFدکونکس: گندزدایی سطوح وکف
4. دکونکس53پالس: ضدعفونی ابزار
5. DD1آنیوزایم: گندزدایی ابزار
6. اسپری سریع الاثرمیکروزید: گندزدایی سطوح
7. وایتکس5 %: گندزدایی سطوح ووسایل

لیست ضدعفونی کننده های بیمارستانی

استفاده از محلول های ضدعفونی کننده در بیمارستان، یکی از مهم‌ترین عوامل موثر بر مهار عفونت‌ها در بیمارستان هاست. این محلول‌ها نسبت به گندزداها نقش بسیاری در از بین بردن ویریس‌ها و میکروب‌ها دارند.

بهترین و معروف‌ترین محلول های ضدعفونی کننده در بیمارستان شامل موارد زیر می‌شود:

1. ضدعفونی با هیپوکلریت سدیم در سطوح محیطی بیمارستان: در کاهش آلودگی و پیشگیری از عفونت و منجر به مهار رشد میکروارگانیسم‌ها تاثیر زیادی دارد.
2. پراکسید هیدروژن: آلودگی توسط عوامل بیماری‌زای مقاوم در برابر چند دارو در سطوح نرم مانند پرده‌های کنار تخت را کاهش می‌دهد.
3. آب الکترولیز شده: در کاهش باکتری‌های هوازی و اسپورهای C. دیفیسیل به طور قابل توجه و بدون باقی گذاشتن هیچ پسماند سمی بر روی سطوح موثر است.
4. پلاسمای فشار اتمسفر: فعالیت ضد باکتریایی در برابر انواع پاتوژن‌ها دارند.
5. ضدعفونی کننده نانو نقره: محصولی جدید و غیر الکلی است که خاصیت ضد قارچی هم دارد.
6. دکوسپت: یکی از معروف‌ترین محلول‌های ضدعفونی دست است.
7. سپتی اسکراب : اسكراب قبل از عمل دست جراح و کادر اتاق عمل به کار می‌رود.
8. بتادین (پوویدون آیداین 10 درصد): جهت ضدعفونی کردن پوست و سوختگی‌های درجه 2و 3 و همچنین ضدعفونی کردن محل تزریق و در آخر در پیشگیری از عفونت در بخیه و پانسمان موثر است.

محلول ضد عفونی کننده سطوح

محلول ضدعفونی کننده به موادی گفته می‌شود که بر روی بافت زنده اثر می‌گذارند و آن‌ها را از میکروب‌ها، عفونت‌ها، عوامل مخرب و مضر پاک می‌کنند. منظور از بافت زنده همان پوست بدن انسان و جانداران است. این مواد با اثر برروی باکتری‌ها، ویروس‌ها، قارچ‌ها، آن‌ها را از بین برده و از رشد آن‌ها جلوگیری می‌کنند.

حال با توجه به تعریف مواد گندزدا در مطالب قبل، می‌توان گفت محلول های ضدعفونی کننده در بیمارستان برای سطوح، موادی هستند که بر روی سطوح اثر می‌گذارند و تفاوتشان با مواد گندزدا، در این است که با استفاده از آن‌ها بهتر می‌توان از رشد، گسترش و انتقال باکتری‌ها و عفونت‌ها بر روی سطوح، جلوگیری کرد.

البته می‌توان گفت این مواد به دو دسته تقسیم می‌شوند:

میکروب‌کش‌ها: موادی که میکروب‌ها را از بین می‌برند.

مهارگر باکتری: موادی که فعالیت میکروب‌ها را مهار می‌کنند.البته می‌توان گفت در دوران شیوع بیماری‌های واگیردار مثل انواع آنفولانزاها، به خصوص جدیدترین آن‌ها که همان کروناویروس است، استفاده از آب و صابون به تنهایی پاسخگوی ویروس خطرناک و مرموز کرونا نیست و باید هم در مصارف خانگی و هم در مصارف بیمارستانی از محلول‌های ضدعفونی کننده بیشتری استفاده کرد. همین موضوع باعث می‌شود که به مقدار بیشتری از این محلول‌ها برای بهبود سریع‌تر و در امان نگه داشتن محیط اطراف بیماران و حتی انسان‌های سالم از ویروس‌ها و عفونت‌ها، نیاز باشد.

مایع‌های ضدعفونی کننده‌‌ی 20 لیتری پیشنهاد خوبی برای استفاده در مواقع شیوع بیماری های واگیر، در محل زندگی و حتی در بیمارستان‌ها است. این مقدار مایع ضدعفونی کننده، پاسخ خوبی به نیاز مراکز درمانی، بهداشتی، اداری و حتی مصارف خانگی در زمان‌های بحرانی و شیوع بیماری های واگیر است.

محلول ضدعفونی کننده دست بیمارستانی

کاربرد اصلی مواد ضدعفونی کننده، بر روی بافت‌های زنده است. محلول‌های ضدعفونی کننده دست بیمارستانی، یکی دیگر از انواع محلول های ضد عفونی کننده در بیمارستان است. این محلول را می‌توان هم جایگزین مناسبی برای شستن دستان با آب و صابون دانست و هم به عنوان مکمل آن استفاده کرد.

 البته تاثیر استفاده از محلول های ضدعفونی کننده در بیمارستان، در دوران شیوع ویروس‌های واگیرداری مثل کرونا، نسبت به استفاده از آب و صابون بیشتر می‌شود. محلول ضدعفونی کننده دست، انواع مختلفی دارد و به شکل فوم، ژل و محلول مایع تولید و استفاده می‌شود.

بیشتر محلول‌های ضدعفونی کننده دست، از موادی چون ایزوپروپیل الکل، اتانول، ۱- پروپانول یا پوویدون آیوداین است. هم‌چنین مواد دیگری مانند پلی‌آکریلیک اسید، گلیسیرین، پروپیلن گلیکول و اسانس نیز در آن‌ها به کار می‌رود. امروزه مواد جدید با قابلیت‌های بیشتری نیز در تولید این محلول‌ها استفاده می‌شود که در ادامه به معرفی یکی از بهترین و جدیدترین آن‌ها پرداخته می‌شود.

استاندارد ضدعفونی کننده دست:

ترکیبات موجود در محلول های ضدعفونی کننده و مقدارشان براساس استاندارد سازمان بهداشت جهانی به صورت زیر است:

ژل و فوم مبتنی بر الکل:

حاوی بین 60-90٪ (v / v) اتانول و فرمولاسیون، برای ضدعفونی کردن دست، استفاده می‌شود. هم‌چنین استفاده از محلول ضدعفونی کننده دست حاوی 75٪ ایزوپروپانول یا 80٪ اتانول در بعضی مطالعات سازمان جهانی بهداشت بررسی شده و پیشنهاد می‌شود.

محلول ضدعفونی کننده غیر الکلی

با توجه به کاربرد زیاد الکل در مصارف بیمارستانی و بهداشتی، بیشتر افراد الکل را جزء مواد ضروری و جدانشدنی در تولید محلول‌های ضدعفونی کننده، می‌دانند. البته با پیشرفت تکنولوژی و علم پزشکی و شیمی می‌توان گفت دانشمندان و محققان با تولید محلول ضدعفونی کننده غیر الکلی جدیدی به کمک الکل آمده است.

ظهور نانوذرات نقره

همانطور که می‌دانید علم نانو در صنعت، عصر جدیدی را در تولیدات صنعتی و محصولات آن، رقم زده است و حالا با معرفی محلول ضدعفونی نانو نقره، به این نتیجه می‌رسیم که پای این علم کاربردی، مفید و جدید، به علم پزشکی و تولید مواد و تجهیزات پزشکی نیز باز شده است. 

محصول نانو نقره یکی از جدیدترین محلول های ضدعفونی کننده در بیمارستان و به صورت غیرالکلی است.

این محصول قابلیت ضد قارچی داشته و به کشتن و از بین بردن بهتر و مطمئن‌تر باکتری ها نسبت به بقیه محلول‌های ضدعفونی کننده، کمک می‌کند. خاصیت ضد قارچی این محلول ضدعفونی کننده غیر الکلی نیز، این است که در برابر برخی کرم‌های حلقوی مقاوم هستند و آن‌ ها را به خوبی از بین می‌برند.

در گذشته نانو نقره، به شکل و نامی دیگر در خدمت علم پزشکی بوده است. نقره کلوئیدی که همان نقره با غلظت و اندازه ذرات مختلف است، در گذشته و در 100 سال اخیر برای درمان زخم‌ها و عفونت‌ها استفاده می‌شده است.

البته این روش ضدعفونی کردن زخم‌ها با عوارض خوبی همراه نبوده است. چون ورود نقره به سلول‌های باکتریایی، باعث ایجاد تغییرات ساختاری و ریخت شناختی بالایی می‌شده و همین امر در پایان منجر به مرگ سلول‌ها و آسیب به بیمار می‌شده است.

اما حالا علم نانو با استفاده از دانش جدید و مدرن خود، نقره کلوئیدی قدیمی را به طور معجزه آسایی، با برخی تغییرات ساختاری، به محصولی به نام محلول ضدعفونی کننده نانو نقره تغییر داده است. این محصول، خاصیت آنتی باکتریالی قوی داشته و از رشد و چسبیدن باکتری‌ها و ویروس‌های خطرناکی مثل کرونا ویروس، در سطوح جلوگیری می‌کند. این محصول می‌تواند در کنار محلول‌های ضدعفونی کننده الکلی در بیمارستانها و مراکز درمانی، استفاده شود.

مزایای ضدعفونی کننده نانو نقره

مزایای قابل توجه این محلول های غیر الکلی میتوان به بی بو بودن، عدم ایجاد حساسیت، قابل اشتعال نبودن و ... نام برد.

کاربرد این محصول، به درون بخش‌های مهم، حیاتی و حساس بیمارستان‌ها که آلودگی بیشتری نسبت به بقیه فضاها نیز دارند نیز کشیده شده و روی انواع مختلفی از سطوح مثل فلزات، پلاستیک و شیشه‌ها عملکرد خوبی دارد. به طوری‌که بسیاری از مراکز درمانی برای ضدعفونی بخش‌های حساس و با آلودگی نسبی بیشتر، از این ماده جدید استفاده می‌کنند.

در آخر

آشنایی بیشتر با انواع محلول های ضدعفونی کننده در بیمارستان، به انتخاب بهتر آنها کمک می‌کند. این امر باعث می‌شود که با توجه به کاربرد هریک بتوان از آن ها بهترین استفاده را برد و گزینه های بیشتری از محلول‌های ضدعفونی کننده را با توجه به شرایط مختلف زمانی و مکانی نیز در اختیار داشت.

شما باید در هر بار خرید قبل از استفاده از محلول‌های ضدعفونی کننده در بیمارستان، به برچسب‌های درج شده در بسته بندی‌های آن‌ها توجه کرده و از دو جنبه مورد بررسی قرار دهید:

1. نحوه استفاده و توجه به نکاتی که در هنگام مصرف محلول‌های ضدعفونی کننده باید رعایت کنید.
2. مواد به کار گرفته شده در آن را با استانداردهای جهانی چک کرده و پس از آن شروع به استفاده از محلول کنید.